BPMN Activity Türleri ve Görevler

Giriş

BPMN 2.0’da bir Activity, iş sürecinde yapılan tek bir task’ı veya birden fazla task’tan oluşan işi temsil eder. Aktiviteler süreç modelinin temel yapı taşlarıdır ve sürecin ilerlemesi için yapılması gereken net adımları tanımlar. BPMN diyagramlarında, yuvarlatılmış köşe dikdörtgenlerle gösterilirler.

Aktivite Türleri

1. Task:

   • Yapılması gereken temel iş birimini temsil eden, tekil ve atomik aktivitedir.
   • Örnek: “Send Invoice” veya “Approve Request.”

2. Sub-Process:

   • İçinde başka task’lar veya süreçler barındıran birden fazla adımdan oluşan aktivitedir.
   • Tüm iç task’lar görünecek şekilde ayrıntılı (expanded) veya tek bir aktivite olarak collapsed gösterilebilir.
   • Örnek: İşe alım süreci, çalışan onboarding sürecinin bir sub-process’i olabilir.

3. Call Activity:

   • Başka bir process tarafından çağrılan tekrar kullanılabilir bir process ya da sub-process.
   • Örnek: Farklı workflow’larda tekrar tekrar kullanılan “Customer Verification” process’i.

Özel Task Türleri

Task’lar, süreçte yer alan kişiler ile süreç sırasında kullanılan, tüketilen veya oluşturulan objelere göre ayrılabilir.

Generic Task

Generic task’lar, süreç modelinizde başlangıç noktası olarak kullanılır. Hızla oluşturulabilir ve ihtiyaca göre sonrada özel alt tiplere dönüştürülebilir.

Manual Task

Manual task’lar, kişiler tarafından yapılır ve doğrudan process engine ile bağlantılı değildir. Örneğin: Belgeleri klasörlemek, telefonda fatura uyuşmazlığı çözmek, veznede müşteriye yüz yüze hizmet vermek.

User Task

User task’lar, kişiler tarafından yapılır ve process engine tarafından kullanıcılara atanır. Engine, görevleri doğrudan her kullanıcının iş listesine atar. Görev tamamlandığında, genellikle veri girişi ya da bir buton tıklanması ile onay istenir. User task’lar, Human Workflow Management sistemlerinde temel rol oynar.

Örnekler: Bir faturayı incelemek, izin başvurusunu onaylamak, destek talebine yanıt vermek.

Receive Task

Receive task’lar, process flow’da mesaj alınmasını ayrı bir task olarak modeller. Bu task türü, BPMN 2.0’da boş zarf simgesiyle gösterilen message-catching event’a alternatiftir.

Receive Task (Instantiating)

Receive task bir süreci başlatacak şekilde tanımlanırsa (message start event yerine), sol üst köşedeki küçük event ikonu ile gösterilir.

Send Task

Send task’lar teknik işlerdir ve genellikle process engine tarafından servislerin asenkron şekilde, message queue aracılığıyla çağrılmasında kullanılır.

Script Task

Script task’lar, doğrudan process engine içinde yürütülür ve engine’in anlayacağı bir programlama dilinde yazılmalıdır.

Service Task

Service task’lar, uygulamalar tarafından otomatik işlemleri ifade eder ve process workflow’unun otomatik adımlarını oluşturur. Genellikle BPMN’de web servisler aracılığıyla sunulurlar ancak başka şekillerde de olabilirler. Service task’lar, process-oriented integration ve Service-Oriented Architecture (SOA) ilkeleriyle doğrudan ilişkilidir.

Business Rule Task

BPMN 2.0, süreçte iş kurallarını otomatik uygulamak için özel olarak business rule task sunar.

Temel Özellikler

• Sequence Flows: Aktiviteler, task’ların veya aktivitelerin sırasını belirleyen oklar (sequence flows) ile birbirine bağlanır.
• Loop ve Multi-instance: Bazı aktiviteler tekrar edebilir (loop) veya birden çok kişi tarafından aynı anda (multi-instance) yapılabilir.

Örnek

• ”Review Application” aktivitesi, bir yöneticinin başvuruyu incelediği bir user task’ı temsil edebilir. Bu görev, “Application Processing” adındaki daha büyük bir sub-process’in parçası olabilir.

Aktiviteler, bir süreçte adımların ve işin nasıl ilerlediğini tanımlamada BPMN modelinin temel taşlarıdır. Aktiviteler; basit task’lar veya çoklu aktivite ve akış koşulu içeren karmaşık sub-process’ler olabilir.

Sıradaki Konu